|
عنوان کتاب:
|
حیات انبیاء بعد از وفاتشان
|
|
عنوان اصلی
|
حياة الأنبياء صلوات
الله عليهم بعد وفاتهم
|
|
نویسنده:
|
أبي بكر أحمد بن
الحسين البيهقي
|
|
مترجم:
|
مجاهد دین
|
|
نوبت انتشار:
|
اول
(دیجیتال)
|
|
تاریخ انتشار:
|
3 مهر
1397 ه. ش – 15 محرم 1440 ه. ق
|
|
منبع:
|
www.islamsj.blogspot.com
|
حیات انبیاء
بعد از وفاتشان
نویسنده:
أبي بكر أحمد بن الحسين البيهقي
مترجم:
مجاهد دین
مقدمۀ مترجم
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسلام علی
رسول الله وعلی آله وصحبه ومن والاه، اما بعد:
این کتاب، ترجمۀ
فارسی کتاب: «حياة
الأنبياء صلوات الله عليهم بعد وفاتهم» از امام ابو بکر احمد بن الحسین البیهقی (متوفای
458 هجری قمری) است و در این کتاب، 20 حدیث را با اسناد خودش دربارۀ حیات پیامبران
بعد از وفاتشان تخریج کرده است و بخاطر مختصر و مفید بودن آن، آن را ترجمه کردم و
از خداوند متعال خواهانم که آن را خالصانه بپذیرد و آن را صدقۀ جاریه‌ای قرار دهد؛
اللهم آمین.
امام الحرمین
الجوینی رحمه الله دربارۀ امام البیهقی می‌گوید: «ما من شافعي إلا وللشافعي
فضل عليه غير البيهقي، فإن له المنة والفضل على الشافعي لكثرة تصانيفه في نصرة
مذهبه وبسط موجزه وتأييد آرائه».
ترجمه: «هیچ شافعی مذهبی نیست مگر اینکه امام الشافعی
بر او برتری دارد مگر البیهقی نباشد، چون بخاطر کثرت تصنیفاتش در نصرت مذهب امام الشافعی
و تفصیل دادن مختصراتش و تأیید آرایش، منّت و برتری بر امام شافعی دارد».[1]
و امام الذهبی
رحمه الله دربارۀ امام البیهقی می‌گوید: «لو شاء البيهقي أن يعمل لنفسه
مذهبا يجتهد فيه لكان قادرا على ذلك لسعة علومه ومعرفته بالاختلاف».
ترجمه: «اگر البیهقی می‌خواست که برای خودش مذهبی
ایجاد کند و در آن اجتهاد کند، بی‌گمان بخاطر وسعت علومش و آگاهی‌اش به اختلافات،
می‌توانست چنین کاری بکند».[2]
و شیخ الإسلام
ابن تیمیه رحمه الله دربارۀ امام البیهقی می‌گوید: «له اجتهاد في كثيرٍ من
المسائل».
و ابن کثیر رحمه
الله دربارۀ امام البیهقی می‌گوید: «كان أوحد زمانه في الإتقان والحفظ
والفقه والتصنيف، كان محدثا أصوليا».
الله متعال همۀ
ما را قرین رحمت خودش گرداند و ما را با پیامبران و صدیّقان شهدا و صالحان محشور
گرداند. آمین والحمد لله رب العالمین.
مجاهد دین
3/7/1397 شمسی.
متن
کتاب
شیخِ امام، زین الإسلام
ابو نصر عبد الرحیم بن عبد الکریم بن هوازن القریشی رضی الله عنه در نامه‌ای که از
نیشابور به ما نوشت به ما خبر داد گفت: شیخِ امام ابو بکر احمد بن الحسین البیهقی
رحمه الله روخوانی می‌کرد و من از او می‌شنیدم در ربیع الآخر سال 445 هجری.
و شیخِ امام حافظ
ابو بکر محمد بن عبد الله بن حبیب العامری أیده الله گفت: شیخ القضاة ابو علی اسماعیل
بن احمد بن الحسین البیهقی از آنچه که بر او قرائت شده بود خبر داد گفت: امام،
پدرم، شیخ السّنه رحمه الله گفت:
سپاس برای
پروردگار جهانیان و عاقبت از آن متقیان است و صلواتش بر سرورمان محمد و آل او باد
اجمعین.
ذکر آنچه که
دربارۀ حیات پیامبران صلوات الله علیهم بعد از وفاتشان روایت شده است:
1- ابو سعید احمد
بن محمد بن الخلیل الصوفی رحمه الله به ما خبر داد گفت: ابو احمد عبد الله بن عدی
الحافظ به ما خبر داد گفت: قسطنطین بن عبد الله الرومی ذکر کرد گفت: الحسین بن
عرفه ذکر کرد گفت: الحسن بن قتیبه المدائنی برایم تعریف کرد، المستلم بن سعید السقفی از الحجاج بن الأسود از
ثابت البنانی از انس رضی الله عنه ذکر کرد گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم
فرمود: «الأَنْبِيَاءُ أَحْيَاءٌ فِي قُبُورِهِمْ يُصَلُّونَ»؛ «پیامبران زنده هستند در قبرهایشان نماز می‌خوانند».
این حدیث از أفراد الحسن بن قتیبه المدائنی برشمرده میشود.
2- و این حدیث، از یحیی بن ابی بکیر از المستلم بن سعید از الحجاج از ثابت از
انس بن مالک هم روایت شده است که حدیثی است که آن را اهل علم مورد اعتماد به ما
خبر داده‌اند: گفت ابو عمرو بن حمدان به ما خبر داد، گفت: ابو یعلی الموصلی به ما
خبر داد، ابو الجهم الأزرق بن علی ذکر کرد از یحیی بن ابی بکیر، ذکر کرد از
المستلم بن سعید از الحجاج از ثابت از انس بن مالک رضی الله عنه که گفت: پیامبر
صلی الله علیه وسلم فرمود: «الأَنْبِيَاءُ أَحْيَاءٌ فِي قُبُورِهِمْ يُصَلُّونَ»؛ «پیامبران زنده هستند در قبرهایشان نماز می‌خوانند».
3-
و این حدیث از وجهی دیگر هم از
انس بن مالک رضی الله عنه به صورت موقوف روایت شده است که آن را امام ابو عثمان
رحمه الله به ما خبر داده است از زاهر بن احمد، به ما خبر داد ابو جعفر محمد بن
معاذ المالینی، ذکر کرد از الحسین بن الحسن ذکر کرد از مؤمل ذکر کرد از عبید الله
بن ابی حمید الهذلی از ابی الملیح از انس بن مالک که گفت: «الأَنْبِيَاءُ فِي قُبُورِهِمْ أَحْيَاءٌ يُصَلُّونَ»؛ «پیامبران در قبرهایشان زنده هستند، نماز می‌خوانند».
4- و روایت شده چنانکه ابو عبد الله الحافظ به
ما خبر داد از ابو حامد احمد بن علی الحسنوی املاءاً ذکر کرد از ابو عبد الله محمد
بن العباس الحمصی در حمص، ذکر کرد از ابو الربیع الزهرانی ذکر کرد از اسماعیل بن
طلحه بن یزید از محمد بن عبد الرحمن بن ابی لیلی از ثابت از انس رضی الله عنه از
پیامبر صلی الله علیه وسلم که فرمود: «إِنَّ الأَنْبِيَاءَ لا يُتْرَكُونَ فِي قُبُورِهِمْ بَعْدَ أَرْبَعِينَ
لَيْلَةً , وَلَكِنَّهُمْ يُصَلُّونَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ حَتَّى
يُنْفَخَ فِي الصُّورِ»؛ «بی‌گمان پیامبران بیش از چهل شب در قبرهایشان رها نمی‌شوند،
بلکه بعد از آن در برابر الله عز وجل نماز می‌خوانند تا اینکه در شیپور دمیده میشود».
و این حدیث اگر
با این لفظ صحیح باشد، پس مراد از آن والله اعلم این است که به حال خود رها نمی‌شوند
و نماز نمی‌خوانند مگر به این اندازه، سپس در قبرشان در برابر الله عزوجل نماز می‌خوانند؛
چنانکه در حدیث اوّل روایت کردیم و نیز ممکن است که مراد از آن بلند کردن اجسادشان
با ارواحشان باشد.
5- و از سفیان الثوری در الجامع روایت شده که
گفت: یک شیخ از ما از سعید بن المسیب روایت کرده که گفت: «مَا مَكَثَ نَبِيُّ فِي قَبْرِهِ أَكْثَرَ مِنْ
أَرْبَعِينَ لَيْلَةً حَتَّى يُرْفَعَ، فَعَلَى هَذَا يَصِيرُونَ كَسَائِرِ
الأَحْيَاءِ , يَكُونُونَ حَيْثُ يُنْزِلُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ»؛ «هیچ پیامبری در قبرش بیش از چهل شب مکث نمی‌کند، تا اینکه
برداشته میشود و بنابر این همانند دیگر زندگان می‌شوند که هرجایی که الله عزوجل
آنان را پایین آورد آنجا می‌روند».
چنانکه در حدیث
معراج و غیر آن روایت کردیم که پیامبر صلی الله علیه وسلم موسی علیه السلام را
ایستاده در قبرش دید که نماز می‌خواند، سپس او را به همراه دیگر پیامبران علیهم
السلام در بیت المقدس دید، سپس آنان را در آسمان‌ها دید و الله تبارک و تعالی هرچه
که بخواهد انجام می‌دهد.
و برای حیات
پیامبران صلوات الله علیهم، بعد از وفاتشان شواهدی از احادیث صحیح وجود دارد از جمله:
6- آنچه است که ابو الحسین علی بن محمد بن عبد
الله بن بشران در بغداد به ما خبر داد، اسماعیل بن محمد الصفار به ما خبر داد،
محمد بن عبد الملک الدقیقی ذکر کرد از یزید بن هارون، ذکر کرد از سلیمان التیمی از
انس بن مالک رضی الله عنه از بعضی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم که به او
خبر داده‌اند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «لَيْلَةَ أُسْرِيَ بِهِ مَرَّ عَلَى مُوسَى عَلَيْهِ
السَّلامُ وَهُوَ يُصَلِّي فِي قَبْرِهِ»؛ «در شب اسرا، بر موسی علیه السلام گذر کردم و او در قبرش نماز می‌خواند».
7- و ابو الحسین بن بشران به ما خبر داد،
اسماعیل به ما خبر داد، احمد بن منصور بن سیار الرمادی خبر داد، یزید بن ابی حکیم
ذکر کرد از سفیان یعنی الثوری، ذکر کرد از سلیمان التیمی از انس بن مالک رضی الله
عنه که گفت: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَرَرْتُ عَلَى مُوسَى وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي قَبْرِهِ»؛
«بر موسی گذر کردم و او ایستاده بود در
قبرش نماز می‌خواند».
8- ابو عبد الله الحافظ به ما خبر داد، ابو
العباس محمد بن یعقوب ذکر کرد، محمد بن عبد الله بن المنادی، ذکر کرد از یونس بن محمد
المؤدب، ذکر کرد از حماد بن سلمه، ذکر کردند سلیمان التیمی و ثابت البنانی از انس
بن مالک رضی الله عنه که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَتَيْتُ عَلَى مُوسَى لَيْلَةَ أُسْرِيَ بِي عِنْدَ
الْكَثِيبِ الأَحْمَرِ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي قَبْرِهِ»؛ «در شب اسری کنار توده‌ای خاک سرخ، موسی را دیدم که او در قبرش ایستاده بود نماز می‌خواند».
این حدیث را ابو
الحسین مسلم بن الحجاج النیسابوری رحمه الله به روایت حماد بن سلمه از سلیمان التیمی
و ثابت البنانی تخریج کرده، و به روایت الثوری و عیسی بن یونس و جریر بن عبد الله
از التیمی تخریج کرده است.
9- احمد بن ابی علی الحرشی به ما خبر داد،
حاجب بن احمد خبر داد، محمد بن یحیی ذکر کرد، احمد بن خالد الوهبی ذکر کرد، عبد
العزیز بن ابی سلمه از عبد الله بن الفضل الهاشمی ذکر کرد از ابی سلمه بن عبد
الرحمن از ابو هریره رضی الله عنه که گفت پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «لَقَدْ رَأَيْتُنِي فِي الْحِجْرِ وَأَنَا أُخْبِرُ
قُرَيْشًا عَنْ مَسْرَايَ، فَسَأَلُونِي عَنْ أَشْيَاءَ مِنْ بَيْتِ الْمَقْدِسِ
لَمْ أُثْبِتْهَا، فَكَرُبْتُ كَرْبًا مَا كَرُبْتُ مِثْلَهُ قَطُّ , فَرَفَعَهُ
اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ لِي أَنْظُرُ إِلَيْهِ، مَا يَسْأَلُونِي عَنْ شَيْءٍ إِلا
أَنْبَأْتُهُمْ بِهِ , وَقَدْ رَأَيْتُنِي فِي جَمَاعَةٍ مِنَ الأَنْبِيَاءِ ,
فَإِذَا مُوسَى قَائِمٌ يُصَلَّى، فَإِذَا رَجُلٌ ضَرْبٌ جَعْدٌ كَأَنَّهُ مِنْ
رَجُلٍ شَنُوءَةَ، وَإِذَا عِيسَى بْنُ مَرْيَمَ قَائِمٌ يُصَلِّي أَقْرَبُ
النَّاسِ بِهِ شَبَهًا عُرْوَةُ بْنُ مَسْعُودٍ الثَّقَفِيُّ وَإِذَا إِبْرَاهِيمُ
قَائِمٌ يُصَلِّي أَشْبَهُ النَّاسِ بِهِ صَاحِبُكُمْ، يَعْنِي نَفْسَهُ،
فَحَانَتِ الصَّلاةُ، فَأَمَمْتُهُمْ، فَلَمَّا فَرَغْتُ مِنَ الصَّلاةِ، قَالَ
لِي قَائِلٌ: يَا مُحَمَّدُ هَذَا مَالِكٌ صَاحِبُ النَّارِ فَسَلِّمْ عَلَيْهِ،
فَالْتَفَتُّ إِلَيْهِ فَبَدَأَنِي بِالسَّلامِ»؛ «در منزل خویش بودم که قریشیان دربارۀ بیت المقدس در شب معراج از من چیزهایی
پرسیدند که آنها را به خاطر نداشتم، به همین خاطر بسیار اندوهگین شدم به گونه‌ای
که هرگز چنین اندوهی به من دست نداده بود. در این هنگام خداوند بیت المقدس را در
جلوی چشمان من مجسّم کرد و از هر چه پرسیدند به آنان جواب دادم. همچنین گروهی از پیامبران
به من نشان داده شدند؛ موسی را مردی لاغر و محکم یافتم که به نماز قیام کرده بود و
شبیه مردم شنوءة بود. همچنین عیسی را دیدم که در حال خواندن نماز بود و بسیار به
عروة بن مسعود شباهت داشت. ابراهیم نیز نماز می‌خواند و بسیار به من شبیه بود. چون
وقت نماز فرار رسید برای آنان امامت کردم و زمانی از نماز فراغت یافتم گوینده‌ای
گفت: این مالک دوزخ است؛ پس به وی سلام کن. و چون من به او نگاه کردم او ابتداءاً به
من سلام کرد».
مسلم در الصحیح
از حدیث عبد العزیز آن را تخریج کرده است و در حدیث سعید بن المسیب و غیر او آمده
که پیامبر آنان را در مسجد بیت المقدس ملاقات کرد و در حدیث ابی ذر و مالک بن
صعصعه در داستان معراج آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم آنان را در بین جماعتی
از پیامبران در آسمان‌ها ملاقات کرد و با آنان صحبت کرد و آنان هم با پیامبر صحبت
کردند و همۀ اینها صحیح هستند و با همدیگر مخالفتی ندارند. چون موسی علیه السلام
را ایستاده در قبرش دیده که نماز می‌خواند، سپس موسی و غیر او به سوی بیت المقدس
برده شده‌اند همانطور که پیامبرمان برده شد و آنان را در آنجا دید. سپس آنان به
سوی آسمان‌ها عروج داده شدند همانطور که پیامبرمان عروج کرد و آنان را در آنجا هم مشاهده
کرد چنانکه در خبر آمده است.
و حلول آنان در
وقت‌های مختلف و در مکان‌های مختلف عقلاً جایز است چنانکه خبر پیامبر صادق درباره‌اش
وارد شده است و همۀ اینها دلالت بر حیات آنان دارد.
و آنچه که بر این
موضوع دلالت دارد:
10-
آنچه است که محمد بن عبد الله
الحافظ رحمه الله به ما خبر داد، ابو العباس محمد بن یعقوب ذکر کرد، ابو جعفر احمد
بن عبد الحمید الحارثی ذکر کرد، الحسین بن علی الجعفی ذکر کرد، عبد الرحمن بن یزید
بن جابر ذکر کرد از ابی الأشعث الصنعانی از اوس بن اوس السقفی رضی الله عنه گفت:
رسول الله صلی الله علیه وسلم به من گفت: «أَفْضَلُ أَيَّامِكِمْ يَوْمُ الْجُمُعَةِ: فِيهِ خُلِقَ
آدَمُ , وَفِيهِ قُبِضَ , وَفِيهِ النَّفْخَةُ , وَفِيهِ الصَّعْقَةُ ,
فَأَكْثِرُوا عَلَيَّ مِنَ الصَّلاةِ فِيهِ فَإِنَّ صَلاتَكُمْ مَعْرُوضَةٌ
عَلَيَّ "، قَالُوا: وَكَيْفَ تُعْرَضُ صَلاتُنَا عَلَيْكَ وَقَدْ أَرَمْتَ ؟
يَقُولُونَ بَلِيتَ، فَقَالَ: " إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَرَّمَ عَلَى الأَرْضِ
أَنْ تَأْكُلَ أَجْسَادَ الأَنْبِيَاءِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ»؛ «بهترین روزهاى شما روز جمعه است، در آن روز خداوند آدم علیه
السلام را آفرید، و در روز جمعه فوت کرد، و در روز جمعه فرشته در صور (شیپور) می‌دمد،
و در این روز صعقه (یعنى مردن تمامی انسان‌ها) خواهد بود، پس در این روز بر من
درود و صلوات بسیار بفرستید، چون درود و صلوات شما بر من عرضه خواهد شد. گفتند: چگونه
صلوات ما بر شما عرضه میشود در حالی که بدن شما می‌پوسد، و می‌گویند به خاک تبدیل
شدی. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: خداوند بر زمين حرام کرده است که اجساد
انبياء را از بين ببرد».
ابو داود
السجستانی در کتاب السنن آن را تخریج کرده و برای آن شواهدی وجود دارد؛ از جمله:
11-
آنچه است که ابو عبد الله
الحافظ به ما خبر داد، ابو بکر بن اسحاق الفقیه ذکر کرد، احمد بن علی الأبار ذکر
کرد، احمد بن عبد الرحمن بن بکار الدمشقی ذکر کرد، الولید بن مسلم ذکر کرد، ابو
رافع برایم تعریف کرد از سعید المقبری از ابی مسعود الأنصاری رضی الله عنه از
پیامبر صلی الله علیه وسلم که فرمود: «أَكْثِرُوا الصَّلاةَ عَلَيَّ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ , فَإِنَّهُ لَيْسَ
يُصَلِّي عَلَيَّ أَحَدٌ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِلا عُرِضَتْ عَلَيَّ صَلاتُهُ»؛ «در روزه جمعه بسیار بر من صلوات بفرستید، برای اینکه هیچ
کس نیست که در روز جمعه بر من صلوات بفرستد مگر اینکه صلوات او بر من عرضه میشود».
12-
و علی بن احمد بن عبدان الکاتب
به ما خبر داد، احمد بن عبید الصفار ذکر کرد، الحسن بن سعید ذکر کرد، ابراهیم بن
الحجاج ذکر کرد، حماد بن سلمه ذکر کرد از یزید بن سنان از مکحول الشامی از ابی
امامه رضی الله عنه که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَكْثِرُوا عَلَيَّ مِنَ الصَّلاةِ فِي كُلِّ يَوْمِ
جُمُعَةٍ , فَإِنَّ صَلاةَ أُمَّتِي تُعْرَضُ عَلَيَّ فِي كُلِّ يَوْمِ جُمُعَةٍ ,
فَمَنْ كَانَ أَكْثَرَهُمْ عَلَيَّ صَلاةً كَانَ أَقْرَبَهُمْ مِنِّي مَنْزِلَةً»؛
«در همۀ روزهای جمعه بسیار بر من صلوات
بفرستید، برای اینکه صلوات امّتم در همۀ روزهای جمعه بر من عرضه میشود، پس هر
کدامشان که صلوات بیشتری بر من فرستاده باشد منزلت و جایگاه نزدیکتری به من دارد».
13-
ابو الحسن علی بن محمد بن علی
السقاء الإسفرائینی به ما خبر داد گفت پدرم ابو علی برایم تعریف کرد، ابو رافع
اسامه بن علی بن سعید الرازی در مصر ذکر کرد، محمد بن اسماعیل بن سالم الصایغ ذکر
کرد، حکامة دختر عثمان بن دینار برادر مالک بن دینار برایمان تعریف کرد، گفت: ابی
عثمان بن دینار برایم تعریف کرد از برادرش مالک بن دینار از انس بن مالک خدمتکار
پیامبر صلی الله علیه وسلم که گفت: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِنَّ أَقْرَبَكُمْ مِنِّي يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي
كُلِّ مَوْطِنٍ أَكْثَرُكُمْ عَلَيَّ صَلاةً فِي الدُّنْيَا، مَنْ صَلَّى عَلَيَّ
مِائَةَ مَرَّةٍ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَلَيْلَةِ الْجُمُعَةِ قَضَى اللَّهُ
لَهُ مِائَةَ حَاجَةٍ، سَبْعِينَ مِنْ حَوَائِجِ الآخِرَةِ وَثَلاثِينَ مِنْ
حَوَائِجِ الدُّنْيَا , ثُمَّ يُوَكِّلُ اللَّهُ بِذَلِكَ مَلَكًا يُدْخِلُهُ فِي
قَبْرِي كَمَا يُدْخِلُ عَلَيْكُمُ الْهَدَايَا، يُخْبِرُنِي مَنْ صَلَّى عَلَيَّ
بِاسْمِهِ وَنَسَبِهِ إِلَى عَشِيرَتِهِ، فَأُثْبِتُهُ عِنْدِي فِي صَحِيفَةٍ
بَيْضَاءَ»؛ «نزدیک‌ترین شما به من در روز قیامت در همۀ اقامت‌گاه‌های قیامت، کسی است که
در دنیا بیشتر بر من صلوات فرستاده باشد. هرکس در روز و شب جمعه صد مرتبه بر من
صلوات بفرستد خداوند صد حاجت او را برآورده می‌کند، هفتاد تا از حاجت‌های آخرت و
سی تا از حاجت‌های دنیا. سپس خداوند فرشته‌ای را به آن صلوات می‌گمارد و آن را داخل
قبرم می‌آورد همانطوری که هدایا برای شما آورده میشود، آن فرشته از کسی بر من
صلوات فرستاده است با ذکر اسم و نسب تا عشیرۀ آن شخص به من خبر می‌دهد و اسم او را
در صحیفه‌ای سفید در نزد خودم به ثبت می‌رسانم».
14-
و در همین معنا، حدیثی است که
آن را ابو علی الحسین بن محمد الروذباری به ما خبر داده است، ابو بکر بن داسه به
ما اطلاع داد، ابو داود ذکر کرد از احمد بن صالح که گفت: عبد الله بن نافع بر من
قرائت کرد گفت: به من خبر داد ابن ابی ذئب از سعید المقبری از ابو هریره رضی الله
عنه که گفت: «لا تَجْعَلُوا
بُيُوتَكُمْ قُبُورًا , وَلا تَجْعَلُوا قَبْرِي عِيدًا، وَصَلُّوا عَلَيَّ
فَإِنَّ صَلاتَكُمْ تَبْلُغُنِي حَيْثُ كُنْتُمْ»؛ «خانه‌هایتان را قبرستان قرار ندهید، و قبر من را عیدگاهی قرار ندهید و بر من
صلوات بفرستید برای اینکه هرجا که باشید صلوات شما به من ابلاغ میشود».
15- و در همین معنا، حدیثی است که آن را ابو
محمد عبد الله بن یحیی بن عبد الجبار السکری در بغداد به ما خبر داده است از
اسماعیل بن محمد الصفار، ذکر کرد از عباس بن عبد الله الترقفی، ذکر کرد از ابو عبد
الرحمن المقری، ذکر کرد از حیوة بن شریح از ابی صخر از یزید بن عبد الله بن قسیط
از ابو هریره رضی الله عنه که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَا مِنْ أَحَدٍ يُسَلِّمُ عَلَيَّ إِلا رَدَّ
اللَّهُ رُوحِي حَتَّى أَرُدَّ عَلَيْهِ السَّلامَ»؛ «هیچ کس نیست که بر من سلام کند مگر اینکه خداوند روحم را برمی‌گرداند تا
اینکه سلامش را پاسخ بدهم».
و همانا والله
اعلم منظورش این بوده که خداوند روحم را به من بر می‌گرداند تا سلامش را پاسخ دهم.
16-
و در همین معنا، حدیثی است که
آن را ابو القاسم علی بن الحسن بن علی الطهمانی به ما خبر داده است، ذکر کرد از
ابو الحسن بن محمد بن محمد الکارزی ذکر کرد از علی بن عبد العزیز، ذکر کرد از ابو
نعیم، ذکر کرد از سفیان از عبد الله بن السائب از زاذان از عبد الله بن مسعود رضی
الله عنه که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ مَلائِكَةً سَيَّاحِينَ فِي
الأَرْضِ يُبَلِّغُونِي عَنْ أُمَّتِي السَّلامَ»؛ «بی‌گمان خداوند عزوجل فرشتگانی دارد که در زمین گردش می‌کنند و سلام امّتم را
به من ابلاغ می‌کنند (می‌رسانند)».
17-
و ابو الحسین بن بشران و ابو
القاسم عبد الرحمن بن عبید الله الحرقی به ما خبر دادند، گفتند: حمزة بن محمد بن
العباس به ما خبر داد، ذکر کرد از احمد بن الولید، ذکر کرد از ابو احمد الزبیدی،
ذکر کرد از اسرائیل از ابی یحیی از مجاهد از ابن عباس رضی الله عنهما که گفت: «لَيْسَ أَحَدٌ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلَّى عَلَيْهِ صَلاةً إِلا وَهَي تَبْلُغُهُ , يَقُولُ
لَهُ الْمَلَكُ: فُلانٌ يُصَلَّى عَلَيْكَ كَذَا وَكَذَا صَلاةً»؛ «هیچ کس از امّت محمد صلی الله علیه وسلم نیست که بر پیامبر
صلواتی بفرستد مگر اینکه آن صلوات به پیامبر ابلاغ میشود، فرشته‌ای به پیامبر می‌گوید:
فلانی به چنین و چنان شکل بر تو صلوات فرستاد».
18-
علی بن محمد بن بشران به ما
خبر داد، ابو جعفر الرزاز به ما اطلاع داد از عیسی بن عبد الله الطیالسی، ذکر کرد
از العلاء بن عمرو الحنفی، ذکر کرد از ابو عبد الرحمن از الأعمش از ابی صالح از ابی هریره رضی الله عنه
از پیامبر صلی الله علیه وسلم که فرمود: «مَنْ صَلَّى عَلَيَّ عِنْدَ قَبْرِي سَمِعْتُهُ، وَمَنْ
صَلَّى عَلَيَّ نَائِيًا مِنْهُ أُبْلِغْتُهُ»؛ «هرکس کنار قبرم بر من صلوات بفرستد آن را می‌شنوم، و هرکس از راه دور بر من
صلوات بفرستد».
و این ابو عبد الرحمن، همان محمد بن مروان السّدی است و درباره‌اش
جای نظر است ولی آنچه که این حدیث را تأکید کند پیشتر گذشت.
19-
و ابو عبد الله الحافظ به ما
خبر داد، ابو عبد الله الصفار به ما اطلاع داد، ذکر کرد از ابو بکر بن ابی الدنیا
که سوید ابن سعید برایم تعریف کرد، ابن ابی الرجال از سلیمان بن سحیم برایم تعریف
کرد که گفت: «رَأَيْتُ النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي النَّوْمِ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ،
هَؤُلاءِ الَّذِينَ يَأْتُونَكَ فَيُسَلِّمُونَ عَلَيْكَ، أَتَفْقَهُ سَلامَهُمْ ؟
قَالَ: " نَعَمْ، وَأَرُدُّ عَلَيْهِمْ»؛ «پیامبر صلی الله علیه وسلم را در خواب دیدم و گفتم: ای رسول الله این کسانی
که نزد تو می‌آیند و بر تو سلام می‌کنند آیا متوجه سلامشان می‌شوی؟ فرمود: آری و جواب
سلامشان را هم می‌دهم».
20-
و آنچه بر حیات پیامبران دلالت
دارد آنچه است که ابو عبد الله محمد بن عبد الله الحافظ به ما خبر داده است: به من
خبر داد ابو محمد المزی ذکر کرد از علی بن محمد بن عیسی، ذکر کرد از ابو الیمان،
خبر داد شعیب از الزهری که گفت: ابو سلمه بن عبد الرحمن و سعید بن المسیب به من
خبر دادند از ابو هریره رضی الله عنه که گفت: دو نفر که یکی مسلمان و دیگری یهودی
بود، یک‌دیگر را دشنام دادند. مسلمان گفت: سوگند به ذاتی که محمد صلى الله علیه
وسلم را بر تمام جهانیان برگزيده است. یهودی گفت: سوگند به ذاتی که موسی را بر
تمام جهانیان برگزيده است. در اين هنگام، مسلمان دستش را بالا برد و یک سیلی به
صورت یهودی زد. یهودی نزد پیامبر صلى الله عليه وسلم رفت و آنچه را که پیش آمده
بود، به اطلاع ایشان رساند. پیامبر صلى الله علیه وسلم آن مسلمان را به حضور طلبید
و از او در اين باره پرسید. مسلمان نيز ماجرا را تعریف كرد. رسول خدا صلى الله علیه
وسلم فرمود: «لا تُخَيِّرُونِي
عَلَى مُوسَى، فَإِنَّ النَّاسَ يُصْعَقُونَ , فَأَكُونُ أَوَّلَ مَنْ يُفِيقُ،
فَإِذَا مُوسَى بَاطِشٌ مُتَعَلِّقٌ بِجَانِبِ الْعَرْشِ فَلا أَدْرِي أَكَانَ
فِيمَنْ صُعِقَ فَأَفَاقَ قَبْلِي، أَوْ كَانَ مِمَّنِ اسْتَثْنَى اللَّهُ عَزَّ
وَجَلَّ»؛ «مرا بر موسی ترجیح ندهید. زيرا همۀ
مردم روز قیامت بیهوش می‌شوند، من نیز همراه آنها بیهوش می‌شوم و اولین کسی هستم که
به هوش می‌آيم و موسی را می‌بینم که گوشۀ عرش را با دست گرفته است. ولی نمی‌دانم که
او از کسانی است که بیهوش شده و قبل از من به‌هوش آمده است یا از کسانی است که خداوند او را استثناء نموده است
(اصلاً بيهوش نشده است)».
بخاری آن را در الصحیح از ابی الیمان روایت کرده و مسلم آن را از عبد الله بن عبد
الرحمن روایت کرده است و غیر او آن را از ابی الیمان روایت کرده‌اند.
و در حدیث الثابت
از الأعرج از ابو هریره رضی الله عنه از پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است که
ایشان فرمود: «لا تُفَضِّلُوا بَيْنَ
أَنْبِيَاءِ اللَّهِ تَعَالَى , فَإِنَّهُ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ
فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الأَرْضِ إِلا مَنْ شَاءَ اللَّهُ، ثُمَّ نُفِخَ
فِيهِ أُخْرَى، فَأَكُونُ أَوَّلَ مَنْ بُعِثَ، أَوْ فِي أَوَّلِ مَنْ بُعِثَ
فَإِذَا مُوسَى آخِذٌ بِالْعَرْشِ , فَلا أَدْرِي أَحُوسِبَ بِصَعْقَةِ يَوْمِ
الطُّورِ أَمْ بُعِثَ قَبْلِي»؛ «پیامبرانِ
الله متعال را بر یک‌دیگر برتری ندهید، زمانی که در شیپور دمیده میشود هر آنچه که
در آسمان‌ها و در زمین است می‌میرد مگر آن کسی را که الله بخواهد، سپس باری دیگر
در شیپور دمیده میشود و من اولین کسی هستم که برانگیخته می‌شوم. ناگهان موسی را می‌بینم
(پایه‌ای از) عرش را گرفته است، اما نمی‌دانم که در بیهوشی روز طور با او محاسبه
شده یا پیش از من برانگیخته شده است».
و این تنها زمانی
می‌تواند صحیح باشد که خداوند جل ثناؤه، ارواح پیامبران علیهم السلام را به آنان
بازگرداند، پس آنان همانند شهیدان در نزد پروردگارشان زنده هستند، و زمانی که در
شیپور برای بار اوّل دمیده میشود، بیهوش می‌شوند (و می‌میرند) هر آنکه می‌میرد.
همچنین این مردن، مردنی نیست که در همۀ معانی مردن باشد، بلکه فقط در از دست رفتن
شعورشان است، برای اینکه موسی علیه السلام از کسانی است که خداوند عزوجل او را با
این فرموده‌اش: ﴿إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ﴾ مستنثی کرده است. پس خداوند عزوجل در این حالت شعور او را از بین نبرده است و
او را در بیهوشی روز طور محاسبه کرده است.
و گفته میشود که
شهدا از جمله کسانی هستند که خداوند عزوجل با این فرموده‌اش: ﴿إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ﴾ آنها را مستثنی کرده
است و درباره‌اش خبری مرفوع را روایت کرده‌ایم که آن خبر به همراه اخبار دیگر در
کتاب «البعث
والنشور» ذکر شده است.
وبالله التوفیق. انتهای کتاب حیات پیامبران علیهم الصلاة والسلام.
والحمد لله رب العالمين وصلواته على سيدنا
محمد وآله وسلم تسليما
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر