صحیح مسلم، «22 - بَابُ طِيبِ عَرَقِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَالتَّبَرُّكِ بِهِ»؛ «باب بوی عرق پیامبر صلی الله علیه وسلم و تبرک به آن»

🔹 83 - (2331) حَدَّثَنِي زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا هَاشِمٌ يَعْنِي ابْنَ الْقَاسِمِ، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ ثَابِتٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: دَخَلَ عَلَيْنَا النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ عِنْدَنَا، فَعَرِقَ، وَجَاءَتْ أُمِّي بِقَارُورَةٍ، فَجَعَلَتْ تَسْلِتُ الْعَرَقَ فِيهَا، فَاسْتَيْقَظَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «يَا أُمَّ سُلَيْمٍ مَا هَذَا الَّذِي تَصْنَعِينَ؟» قَالَتْ: هَذَا عَرَقُكَ نَجْعَلُهُ فِي طِيبِنَا، وَهُوَ مِنْ أَطْيَبِ الطِّيبِ
🔸 83-(2331) از انس بن مالک رضی الله عنه نقل است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم بر ما داخل شد و در منزل ما استراحت کرد. ایشان عرق کرد و مادرم (ام سلیم) با شیشه‌ای آمد و عرق رسول خدا صلی الله علیه وسلم را در آن می‌ریخت. در این هنگام رسول خدا صلی الله علیه وسلم از خواب بیدار شد و فرمود: {ای ام سلیم چکار می‌کنی؟} گفت: این عرق بدن شماست، آن را بجای عطر به کار می‌بریم و آن خوشبوترین عطرهاست».

🔹 84 - (2331) وحَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ، حَدَّثَنَا حُجَيْنُ بْنُ الْمُثَنَّى، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ وَهُوَ ابْنُ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَدْخُلُ بَيْتَ أُمِّ سُلَيْمٍ فَيَنَامُ عَلَى فِرَاشِهَا، وَلَيْسَتْ فِيهِ، قَالَ: فَجَاءَ ذَاتَ يَوْمٍ فَنَامَ عَلَى فِرَاشِهَا، فَأُتِيَتْ فَقِيلَ لَهَا: هَذَا النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَامَ فِي بَيْتِكِ، عَلَى فِرَاشِكِ، قَالَ فَجَاءَتْ وَقَدْ عَرِقَ، وَاسْتَنْقَعَ عَرَقُهُ عَلَى قِطْعَةِ أَدِيمٍ، عَلَى الْفِرَاشِ، فَفَتَحَتْ عَتِيدَتَهَا فَجَعَلَتْ تُنَشِّفُ ذَلِكَ الْعَرَقَ فَتَعْصِرُهُ فِي قَوَارِيرِهَا، فَفَزِعَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «مَا تَصْنَعِينَ؟ يَا أُمَّ سُلَيْمٍ» فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ نَرْجُو بَرَكَتَهُ لِصِبْيَانِنَا، قَالَ: «أَصَبْتِ»
🔸 84-(2331) از انس بن مالک رضی الله عنه نقل است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم به خانۀ ام سلیم می‌رفت و بر روی زیراندازی می‌خوابید. روزی آمد و در آن جایگاه خوابید. در این حین ام سلیم آمد، و به او گفتند که پیامبر صلی الله علیه وسلم است در خانۀ تو در این جایگاه خوابیده است. انس بن مالک می‌گوید: ام سلیم آمد و دید که پیامبر صلی الله علیه وسلم عرق کرده و عرق ایشان در قطعه‌ای چرمی بر روی زیرانداز جمع شده است. پس زود صندوقچۀ کوچکی را آماده کرد و قطعۀ چرمی را جنبانید و عرق روی آن را داخل شیشه کرد. در این هنگام رسول خدا صلی الله علیه وسلم از خواب بیدار شد و فرمود: {ای ام سلیم چکار می کنی؟} گفت: ای رسول خدا برکت آن عرق را برای کودکانمان امید داریم. فرمود: {کار خوبی کردی}».

🔹 85 - (2332) حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، حَدَّثَنَا عَفَّانُ بْنُ مُسْلِمٍ، حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، عَنْ أَبِي قِلَابَةَ، عَنْ أَنَسٍ، عَنْ أُمِّ سُلَيْمٍ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَأْتِيهَا فَيَقِيلُ عِنْدَهَا فَتَبْسُطُ لَهُ نِطْعًا فَيَقِيلُ عَلَيْهِ، وَكَانَ كَثِيرَ الْعَرَقِ، فَكَانَتْ تَجْمَعُ عَرَقَهُ فَتَجْعَلُهُ فِي الطِّيبِ وَالْقَوَارِيرِ، فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَا أُمَّ سُلَيْمٍ مَا هَذَا؟» قَالَتْ: عَرَقُكَ أَدُوفُ بِهِ طِيبِي
🔸 85-(2332) از ام سلیم روایت است که گفت: پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم نزد او می‌رفت و در خانۀ او می‌خوابید. ام سلیم بساطی از چرم پهن می‌کرد تا پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم بر روی آن عرق کند و ایشان بسیار عرق می‌کرد. ام سلیم آن عرق را جمع می‌کرد و در شیشه‌هایی می‌ریخت تا اینکه پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: {ای ام سلیم این چیست؟} گفت: این عرق بدن شماست و آن را به مواد خوشبوی خود مخلوط می‌کنم».

مابین قبر پیامبر و منبرش باغی از باغ های بهشت است

نویسنده: مجاهد دین

درحدیث صحیح آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «مَا بَيْنَ بَيْتِي وَمِنْبَرِي رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الجَنَّةِ»

ترجمه: «مابین خانه ام و منبرم باغی از باغ های بهشت است».

صحیح بخاری (1195) باب { فَضْلِ مَا بَيْنَ القَبْرِ وَالمِنْبَرِ} و صحیح مسلم 500 – (1390). باب { مَا بَيْنَ الْقَبْرِ وَالْمِنْبَرِ رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ}

منبر پیامبر صلی الله علیه وسلم بخاطر اینکه بر روی آن می‌نشست یا می‌ایستاد و سخنرانی می‌کرد و مدت زمان زیادی را در آنجا حضور داشت، متبرک و با فضیلت شده بود. و خانۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز بخاطر حضور زیاد پیامبر صلی الله علیه وسلم در آنجا متبرک و با فضیلت شده بود. برای همین خداوند مابین این دو مکان را باغی از باغ های بهشت قرار داده و رسول خدا از طرف خداوند به آن خبر داده است. در واقع ذات مبارک و با فضیلت پیامبر صلی الله علیه وسلم نزد خداوند متعال چنان عزیز و محبوب بوده که باعث شده خداوند متعال هرجایی که رسول خدا آنجا باشد را به واسطۀ وجود رسول خدا مبارک و با فضیلت گرداند.

مشابه آن مقام ابراهیم علیه السلام است، یعنی آن سنگی که کنار کعبه است و ابراهیم علیه اسلام با بالا رفتن بر روی آن کعبه را بنا نمود. و خداوند متعال دربارۀ آن می‌فرماید:  وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ مُصَلّٗىۖ﴾ [البقرة: 125]

«و از مقام ابراهیم نماز گاهی برای خود برگیرید».

می‌فرماید ﴿فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ﴾ [آل عمران: 97]

«در آن نشانه‌های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است».

طبری (متوفی 310 هجری) می‌گوید: «اتخذوا أيها الناس من مقام إبراهيم مصلى تصلون عنده، عبادةً منكم، وتكرمةً مني لإبراهيم. وهذا القول هو أولى بالصواب».

ترجمه: «ای مردم از مقام ابراهیم نمازگاهی برای خود برگیرید و نزد آن نماز بخوانید، تا از طرف شما انجام عبادت باشد و از طرف من اکرامی ‌برای ابراهیم باشد».

ج 2 ص 38.

قبر اسماعیل علیه السلام داخل مسجد الحرام است

🔹ابو العباس ابن تیمیه رحمه الله می‌گوید: «قَالَ عَبْدُ الْعَزِيزِ الْكِتَابِيُّ الْمُحَدِّثُ الْمَعْرُوفُ لَيْسَ مِنْ قُبُورِ الْأَنْبِيَاءِ مَا يَثْبُتُ إلَّا قَبْرَ نَبِيِّنَا - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَقَالَ غَيْرُهُ وَقَبْرُ إبْرَاهِيمَ أَيْضًا.

وَذَكَرَ ابْنُ سَعْدٍ فِي كِتَابِ الطَّبَقَاتِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي مُرَّةَ قَالَ لَا نَعْلَمُ قَبْرَ نَبِيٍّ مِنْ الْأَنْبِيَاءِ إلَّا ثَلَاثَةً قَبْرَ إسْمَاعِيلَ فَإِنَّهُ تَحْتَ الْمِيزَابِ بَيْنَ الرُّكْنِ وَالْبَيْتِ وَقَبْرَ هُودٍ فِي كَثِيبٍ مِنْ الرَّمْلِ تَحْتَ جَبَلٍ مِنْ جِبَالِ الْيَمَنِ عَلَيْهِ شَجَرَةٌ تَبْدُو. مَوْضِعُهُ أَشَدُّ الْأَرْضِ حَرًّا، وَقَبْرَ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ - صَلَوَاتُ اللَّهِ وَسَلَامُهُ عَلَيْهِمْ أجْمَعِينَ -.

قَالَ أَبُو الْعَبَّاسِ: وَالْقُبَّةُ الَّتِي عَلَى الْعَبَّاسِ بِالْمَدِينَةِ يُقَالُ فِيهَا سَبْعَةٌ الْعَبَّاسُ وَالْحَسَنُ وَعَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَأَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ وَجَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَيُقَالُ: إنَّ فَاطِمَةَ تَحْتَ الْحَائِطِ أَوْ قَرِيبٌ مِنْ ذَلِكَ وَأَنَّ رَأْسَ الْحُسَيْنِ هُنَاكَ وَأَمَّا الْقُبُورُ الْمَكْذُوبَةُ...».

🔸ترجمه: «عبد العزیز الکتابی محدث معروف، می‌گوید: قبر پیامبران معلوم نیست بجز قبر پیامبر ما صلی الله علیه وسلم. و غیر او گفته اند قبر ابراهیم نیز معلوم است.

و ابن سعد در کتاب الطبقات از اسحاق بن عبد الله بن أبي مرّه ذکر کرده که گفته است: قبر پیامبری از پیامبران را نمی‌شناسم مگر سه پیامبر، قبر اسماعیل که زیر ناودان کعبه، در مابین رکن و بیت است. و قبر هود که در تپه‌ای از خاک کنار کوهی از کوه‌های یمن است و بر روی آن درختی رشد کرده است و مکان آن گرم‌ترین زمین است. و قبر پیامبرمان محمد صلوات الله وسلامه علیهم اجمعین. ابو العباس ابن تیمیه می‌گوید: و گنبدی که بر روی قبر العباس در مدینه است و گفته می‌شود در آنجا قبر هفت نفر وجود دارد، 1- العباس 2- و الحسن و 3- علی بن الحسین و 4- ابو جعفر محمد بن علی و 5- جعفر بن محمد و 6- گفته شده قبر فاطمه زیر دیوار یا نزدیک به آن است و 7- و سر الحسین آنجاست. و اما قبرهای دروغین...».

🗒الفتاوی الکبری، ج 5 ص 365.

👈در ادامه ابن تیمیه قبرهایی که دروغین هستند را ذکر می‌کند. نکته مهم اینکه قبل از ذکر قبرهای مکذوبه، قبر‌هایی که صحت آنها را قبول دارد ذکر کرده است، و محل شاهد، ذکر قبر اسماعیل است که در مسجد الحرام و مابین رکن و درب کعبه است.

🔹و الطبری رحمه الله می گوید: « وعاش إسماعيل فيما ذكر مائة وسبعا وثلاثين سنة، ودفن في الحجر عند قبر أمه هاجر».

🔸ترجمه: «اسماعيل عليه السلام 137 سال زندگی کرد و در حجر، کنار قبر مادرش هاجر دفن شد».

🗒تاریخ الطبری ج 1 ص 314.

🔹و الذهبی می گوید: « وقال ابن إسحاق: يذكرون أن عمر إسماعيل مائة وثلاثون سنة، وأنه دفن في الحجر مع أمه هاجر».

🔸ترجمه: «ابن اسحاق گفت: ذکر کرده‌اند که عمر اسماعیل 130 سال بوده و همراه مادرش هاجر در حجر دفن شده است».

🗒سير أعلام النبلاء، ج 1 ص 145.

حكم درخواست دعا و حاجت از اهل قبور نزد ابن تیمیه رحمه الله

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله، درخواست کردن (دعا و حاجت) از اهل قبور را مستحب ندانسته و شرک هم نمی‌داند.

شیخ تقی الدین ابن تیمیه رحمه الله می‌گوید: «وحكي لنا أن بعض المجاورين بالمدينة إلى قبر النبي صلى الله عليه وسلم اشتهى عليه نوعا من الأطعمة، فجاء بعض الهاشميين إليه فقال: إن النبي صلى الله عليه وسلم بعث لك هذا، وقال: اخرج من عندنا، فإن من يكون عندنا لا يشتهي مثل هذا. وآخرون قضيت حوائجهم ولم يقل لهم مثل ذلك، لاجتهادهم، أو تقليدهم، أو قصورهم في العلم، فإنه يغفر للجاهل ما لا يغفر لغيره»

ترجمه: «و برای ما حکایت شده که بعضی از مقیمان در شهر مدینه، که نزد قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم رفته بودند، از پیامبر درخواست نوعی غذا کردند که بعضی از هاشمیان نزد او آمده‌ و گفتند: پیامبر صلی الله علیه وسلم این غذا را به نزد تو فرستاده و فرموده است: از نزد ما بیرون برو، برای اینکه کسی که نزد ما باشد درخواست چنین چیزی نمی‌کند. و افراد دیگری که حاجاتشان برآورده شده امّا همانند سخنی که به آن مقیمان گفته شده (اینکه از مدینه بیرون بروند) به آنان گفته نشده، حال یا بخاطر اجتهادشان بوده یا تقلیدشان یا قصورشان در علم. برای اینکه شخص جاهل بخشیده می‌شود در آن چیزی که غیر او در آن بخشیده نمی‌شود».[1]