امام ابن کثیر رحمه الله دربارۀ سماع اموات می‌گوید:
🔹 «وَقَدِ اسْتَدَلَّتْ أُمُّ الْمُؤْمِنِينَ عَائِشَةُ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، بِهَذِهِ الْآيَةِ: {إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى} ، عَلَى تَوْهِيمِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فِي رِوَايَتِهِ مُخَاطَبَةَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْقَتْلَى الَّذِينَ أُلْقُوا فِي قَلِيب بَدْرٍ ، بَعْدَ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ، وَمُعَاتَبَتَهُ إِيَّاهُمْ وَتَقْرِيعَهُ لَهُمْ، حَتَّى قَالَ لَهُ عُمَرُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا تُخَاطِبُ مِنْ قَوْمٍ قَدْ جَيَّفوا؟ فَقَالَ: "وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ، مَا أَنْتُمْ بِأَسْمَعَ لِمَا أَقُولُ مِنْهُمْ، وَلَكِنْ لَا يُجِيبُونَ". وَتَأَوَّلَتْهُ عَائِشَةُ عَلَى أَنَّهُ قَالَ: "إِنَّهُمُ الْآنَ لَيَعْلَمُونِ أَنَّ مَا كُنْتُ أَقُولُ لَهُمْ حَقٌّ".
وَقَالَ قَتَادَةُ: أَحْيَاهُمُ اللَّهُ لَهُ حَتَّى سَمِعُوا مَقَالَتَهُ تَقْرِيعًا وَتَوْبِيخًا وَنِقْمَةً.
وَالصَّحِيحُ عِنْدَ الْعُلَمَاءِ رِوَايَةُ ابْنِ عُمَرَ، لِمَا لَهَا مِنَ الشَّوَاهِدِ عَلَى صِحَّتِهَا مِنْ وُجُوهٍ كَثِيرَةٍ، مِنْ أَشْهَرِ ذَلِكَ مَا رَوَاهُ ابْنُ عَبْدِ الْبَرِّ مُصَحِّحًا [لَهُ] ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ مَرْفُوعًا: "مَا مِنْ أَحَدٍ يَمُرُّ بِقَبْرِ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ، كَانَ يَعْرِفُهُ فِي الدُّنْيَا، فَيُسَلِّمُ عَلَيْهِ، إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَلَيْهِ رُوحَهُ، حَتَّى يَرُدَّ عَلَيْهِ السَّلَامَ".
وَثَبَتَ عَنْهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ الْمَيِّتَ يَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِ الْمُشَيِّعِينَ لَهُ، إِذَا انْصَرَفُوا عَنْهُ، وَقَدْ شَرَعَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِأُمَّتِهِ إِذَا سَلَّمُوا عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ أَنْ يُسَلِّمُوا عَلَيْهِمْ سَلَامَ مَنْ يُخَاطِبُونَهُ فَيَقُولُ الْمُسْلِمُ: السَّلَامُ عَلَيْكُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ، وَهَذَا خِطَابٌ لِمَنْ يَسْمَعُ وَيَعْقِلُ، وَلَوْلَا هَذَا الْخِطَابُ لَكَانُوا بِمَنْزِلَةِ خِطَابِ الْمَعْدُومِ وَالْجَمَادِ، وَالسَّلَفُ مُجْمِعُونَ عَلَى هَذَا، وَقَدْ تَوَاتَرَتِ الْآثَارُ عَنْهُمْ بِأَنَّ الْمَيِّتَ يَعْرِفُ بِزِيَارَةِ الْحَيِّ لَهُ وَيَسْتَبْشِرُ».
🔸 ترجمه: «ام المومنین عایشه رضی الله عنها به این آیه: {إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى} استناد کرده برای اینکه نشان بدهد عبد الله بن عمر در روایتش دچار وهم و خطا شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم با کشته‌شدگانی که در چاه بدر انداخته شده بودند، بعد از سه روز، برای عتاب و سرزنش کردنشان صحبت کرد، تا اینکه عمر بن الخطاب به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت: ای رسول خدا با کسانی که مردار و پوسیده شده‌اند صحبت می‌کنی؟ فرمود: {سوگند به کسی که نفس من به دست اوست شما به نسبت آنچه که می‌گویم از آنان شنواتر نیستید منتها نمی‌توانند جواب بدهند}. و عایشه این روایت را به این تاویل نموده که در واقع پیامبر فرموده است: {آنها اکنون می‌دانند آنچه که به آنان می‌گفتم حق بوده است}. و قتاده می‌گوید خداوند آنان را زنده کرد تا اینکه سخن پیامبر را به جهت سرزنش، توبیخ و ملامت شدن شنیدند.
و در نزد علما، آنچه که صحیح است، همان روایت ابن عمر می‌باشد، چون از وجوه بسیاری شواهدی بر صحت آن وجود دارد، و از مشهورترین آنها آنچه است که ابن عبد البر روایت کرده و آن را صحیح دانسته است، از ابن عباس به صورت مرفوع که پیامبر فرمود: {هیچ کس نیست که از کنار قبر برادر مسلمانش عبور کند که او را در دنیا می‌شناخت، و بر او سلام کند، إلا اینکه خداوند روحش را به او برمی‌گرداند تا جواب سلامش را بدهد}.
و از پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت شده است که میت صدای پای کفش‌های تشییع کنندگانش را در آن هنگام که از نزد او برمی‌گردند می شنود. و پیامبر صلی الله علیه وسلم برای امتش تشریع کرده است که هرگاه به اهل قبرستان سلام کردند، طوری به آنان سلام کنند که به شخص مخاطب سلام می‌کنند. پس شخص مسلمان می‌گوید: سلام بر شما باد ای اهالی قبرستان مومنان. و این نوع سلام، خطاب‌نمودن کسی است که می‌شنود و تعقل می‌کند. و اگر چنین نمی‌بود پس این خطاب به منزلۀ خطاب قرار دادن شخصی که وجود ندارد و به منزلۀ خطاب قرار دادن جمادات [سنگ و چوب و...] می‌بود. و سلف بر این اجماع دارند و از آنان آثار به تواتر رسیده که میّت شخص زنده‌ای که به زیارتش می‌آید را می‌شناسد و با آن خوشحال می‌شود».
🗒 تفسیر ابن کثیر، ج 6 صص 324-325.
چنانکه مشاهده می‌کنید ابن کثیر رحمه الله نیز سماع اموات را قبول دارد و تاویل عایشه رضی الله عنها را قبول ندارد و بلکه تاویلش را اشتباه می‌داند و اجماع سلف را نقل می‌کند بر اینکه میت، شخص زنده‌ای که به زیارتش می‌آید را می‌شناسد.
#مجاهد_دین
🔹 «وَقَدِ اسْتَدَلَّتْ أُمُّ الْمُؤْمِنِينَ عَائِشَةُ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، بِهَذِهِ الْآيَةِ: {إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى} ، عَلَى تَوْهِيمِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فِي رِوَايَتِهِ مُخَاطَبَةَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْقَتْلَى الَّذِينَ أُلْقُوا فِي قَلِيب بَدْرٍ ، بَعْدَ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ، وَمُعَاتَبَتَهُ إِيَّاهُمْ وَتَقْرِيعَهُ لَهُمْ، حَتَّى قَالَ لَهُ عُمَرُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا تُخَاطِبُ مِنْ قَوْمٍ قَدْ جَيَّفوا؟ فَقَالَ: "وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ، مَا أَنْتُمْ بِأَسْمَعَ لِمَا أَقُولُ مِنْهُمْ، وَلَكِنْ لَا يُجِيبُونَ". وَتَأَوَّلَتْهُ عَائِشَةُ عَلَى أَنَّهُ قَالَ: "إِنَّهُمُ الْآنَ لَيَعْلَمُونِ أَنَّ مَا كُنْتُ أَقُولُ لَهُمْ حَقٌّ".
وَقَالَ قَتَادَةُ: أَحْيَاهُمُ اللَّهُ لَهُ حَتَّى سَمِعُوا مَقَالَتَهُ تَقْرِيعًا وَتَوْبِيخًا وَنِقْمَةً.
وَالصَّحِيحُ عِنْدَ الْعُلَمَاءِ رِوَايَةُ ابْنِ عُمَرَ، لِمَا لَهَا مِنَ الشَّوَاهِدِ عَلَى صِحَّتِهَا مِنْ وُجُوهٍ كَثِيرَةٍ، مِنْ أَشْهَرِ ذَلِكَ مَا رَوَاهُ ابْنُ عَبْدِ الْبَرِّ مُصَحِّحًا [لَهُ] ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ مَرْفُوعًا: "مَا مِنْ أَحَدٍ يَمُرُّ بِقَبْرِ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ، كَانَ يَعْرِفُهُ فِي الدُّنْيَا، فَيُسَلِّمُ عَلَيْهِ، إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَلَيْهِ رُوحَهُ، حَتَّى يَرُدَّ عَلَيْهِ السَّلَامَ".
وَثَبَتَ عَنْهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ الْمَيِّتَ يَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِ الْمُشَيِّعِينَ لَهُ، إِذَا انْصَرَفُوا عَنْهُ، وَقَدْ شَرَعَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِأُمَّتِهِ إِذَا سَلَّمُوا عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ أَنْ يُسَلِّمُوا عَلَيْهِمْ سَلَامَ مَنْ يُخَاطِبُونَهُ فَيَقُولُ الْمُسْلِمُ: السَّلَامُ عَلَيْكُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ، وَهَذَا خِطَابٌ لِمَنْ يَسْمَعُ وَيَعْقِلُ، وَلَوْلَا هَذَا الْخِطَابُ لَكَانُوا بِمَنْزِلَةِ خِطَابِ الْمَعْدُومِ وَالْجَمَادِ، وَالسَّلَفُ مُجْمِعُونَ عَلَى هَذَا، وَقَدْ تَوَاتَرَتِ الْآثَارُ عَنْهُمْ بِأَنَّ الْمَيِّتَ يَعْرِفُ بِزِيَارَةِ الْحَيِّ لَهُ وَيَسْتَبْشِرُ».
🔸 ترجمه: «ام المومنین عایشه رضی الله عنها به این آیه: {إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى} استناد کرده برای اینکه نشان بدهد عبد الله بن عمر در روایتش دچار وهم و خطا شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم با کشته‌شدگانی که در چاه بدر انداخته شده بودند، بعد از سه روز، برای عتاب و سرزنش کردنشان صحبت کرد، تا اینکه عمر بن الخطاب به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت: ای رسول خدا با کسانی که مردار و پوسیده شده‌اند صحبت می‌کنی؟ فرمود: {سوگند به کسی که نفس من به دست اوست شما به نسبت آنچه که می‌گویم از آنان شنواتر نیستید منتها نمی‌توانند جواب بدهند}. و عایشه این روایت را به این تاویل نموده که در واقع پیامبر فرموده است: {آنها اکنون می‌دانند آنچه که به آنان می‌گفتم حق بوده است}. و قتاده می‌گوید خداوند آنان را زنده کرد تا اینکه سخن پیامبر را به جهت سرزنش، توبیخ و ملامت شدن شنیدند.
و در نزد علما، آنچه که صحیح است، همان روایت ابن عمر می‌باشد، چون از وجوه بسیاری شواهدی بر صحت آن وجود دارد، و از مشهورترین آنها آنچه است که ابن عبد البر روایت کرده و آن را صحیح دانسته است، از ابن عباس به صورت مرفوع که پیامبر فرمود: {هیچ کس نیست که از کنار قبر برادر مسلمانش عبور کند که او را در دنیا می‌شناخت، و بر او سلام کند، إلا اینکه خداوند روحش را به او برمی‌گرداند تا جواب سلامش را بدهد}.
و از پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت شده است که میت صدای پای کفش‌های تشییع کنندگانش را در آن هنگام که از نزد او برمی‌گردند می شنود. و پیامبر صلی الله علیه وسلم برای امتش تشریع کرده است که هرگاه به اهل قبرستان سلام کردند، طوری به آنان سلام کنند که به شخص مخاطب سلام می‌کنند. پس شخص مسلمان می‌گوید: سلام بر شما باد ای اهالی قبرستان مومنان. و این نوع سلام، خطاب‌نمودن کسی است که می‌شنود و تعقل می‌کند. و اگر چنین نمی‌بود پس این خطاب به منزلۀ خطاب قرار دادن شخصی که وجود ندارد و به منزلۀ خطاب قرار دادن جمادات [سنگ و چوب و...] می‌بود. و سلف بر این اجماع دارند و از آنان آثار به تواتر رسیده که میّت شخص زنده‌ای که به زیارتش می‌آید را می‌شناسد و با آن خوشحال می‌شود».
🗒 تفسیر ابن کثیر، ج 6 صص 324-325.
چنانکه مشاهده می‌کنید ابن کثیر رحمه الله نیز سماع اموات را قبول دارد و تاویل عایشه رضی الله عنها را قبول ندارد و بلکه تاویلش را اشتباه می‌داند و اجماع سلف را نقل می‌کند بر اینکه میت، شخص زنده‌ای که به زیارتش می‌آید را می‌شناسد.
#مجاهد_دین
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر