توحید ناقصی که آن روی دیگرش تجویز شرک است!

 

 

▫️یکی از سخنان خطرناک ابن تیمیه رحمه الله این است که معتقد است مشرکان وقتی معبودانشان را به دعا می‌خوانند، پس معبودانشان در چیزهای کم و حقیر، می‌توانند به آنها نفع برسانند و فقط در چیزهای بزرگ مانند باراندن باران یا برداشتن عذاب، ناتوان هستند!

در حالی که الله متعال نفی مطلق رساندن هرگونه نفع و ضرری توسط إله‌های باطل مشرکان می‌کند،

 

🌺و می‌فرماید: ﴿وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ١٣ إِنْ تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ  وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ  وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ١٤﴾ [فاطر: 13-14]

«کسانی را که به جای او می‌خوانید (هم‌وزن) پوست نازک هستۀ خرما مالک نیستند(13) اگر آن‌ها را بخوانید (صدای) خواندن شما را نمی‌شنوند، و (به فرض) اگر بشنوند به شما پاسخ نمی‌دهند، و روز قیامت شرک شما را انکار می‌کنند، و هیچ‌کس مانند (الله) آگاه خبردارت نمی‌کند».

 

🌺و می‌فرماید: ﴿قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا  وَاللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ٧٦﴾ [المائدة: 76]

«بگو: آیا چیزی را به جای الله می‌پرستید که دارای سود و زیانی برای شما نیست؟! و الله شنوای داناست».

 

🌺و نفع و ضرر نرساندن آنها را دلیل بر إله نبودن آنان دانسته است و می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ  فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُوا لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ١٩٤﴾ [الأعراف: 194]

«بی‌گمان آن‌هایی را که غیر از الله می‌خوانید، بندگانی همچون شما هستند، پس آن‌ها را بخوانید، اگر راست می‌گویید، پس باید (دعای) شما را اجابت کنند».

 

🌺و می‌فرماید: ﴿قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلَا يَمْلِكُونَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَلَا تَحْوِيلًا٥٦﴾ [الإسراء: 56]

«(ای پیامبر!) بگو: کسانی را که به جای او (إله خود) می‌پندارید، بخوانید، پس آن‌ها نه می‌توانند بلا (و مشکلی) را از شما دورسازند، و نه تغییر دهند».

 

🌺و می‌فرماید: ﴿قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ  لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِيهِمَا مِنْ شِرْكٍ وَمَا لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ٢٢﴾ [سبأ: 22]

«(ای پیامبر!) بگو: کسانی را که غیر از الله (إله خود) می‌پندارید، (به فریاد) بخوانید، (آن‌ها) هم‌وزن ذره‌ای در آسمان‌ها و در زمین مالک نیستند، و در (آفرینش و تدبیر) آن دو هیچ شرکتی ندارند، و او (= الله) از میان آن‌ها یاور و پشتیبانی ندارد».

 

👈اما در کمال شگفتی، ابن تیمیه می‌گوید که این معبودان باطل مشرکان، در امور حقیر و کم و کوچک می‌توانند به فریاد عابدانشان برسند و خواسته‌های آنها را در آن امور کوچک برآورده کنند! درحالی که الله متعال می‌فرماید که به اندازۀ قطمیری نیز مالک هیچ نفع و ضرری نیستند!

🔹چنانکه ابن تيميه در اقتضاء الصراط المستقیم (2/224) می‌گوید: «ومن رحمة الله تعالى أن الدعاء المتضمن شركا كدعاء غيره أن يفعل أو دعائه أن يدعو الله ونحو ذلك لا يحصل به غرض صاحبه ولا يورث حصول الغرض شبهة إلا في الأمور الحقيرة فأما الأمور العظيمة كإنزال الغيث عند القحوط وكشف العذاب النازل فلا ينفع فيه هذا الشرك ».

🔸ترجمه: «و از رحمت خداوند متعال این است که آن دعا و به فریاد خواندنی که دربرگیرندۀ شرک است، مثلا غیر خدا را می‌خواند تا کاری برایش انجام دهد، یا غیر خدا را می‌خواند تا او خدا را برایش بخواند، و امثال اینها، جز در اموری حقیر و کوچک، خواستۀ صاحبش را برآورده نمی‌گرداند، اما در امور بزرگ مانند باراندن باران در خشک‌سالی یا برداشتن عذابی که نازل شده است، پس در چنین اموری این شرک نفعی نمی‌رساند».

 

▫️کأنه می‌گوید شریکانی که مشرکان برای الله قرار می‌دهند در امور حقیر و کوچک به عابدانشان نفع می‌رسانند! آیا چنین فهمی از توحید، صحیح است؟ اگر مخالفان ابن تیمیه چنین سخنی می‌گفتند فقط خدا می‌داند که وهابیان چقدر آنها را متهم به تجویز و تصحیح شرک می‌کردند!

 

▫️و اصلا اگر معبودان باطل، بتوانند در امور حقیر و کوچک نفع و ضرر برسانند، پس همین را مشرکان عرب دست آویزی قرار می‌دادند و به نزد محمد صلی الله علیه وآله وسلم می‌آمدند و می‌گفتند ما معبودانمان را در امور حقیر صدا زدیم و آنها خواسته‌های ما را در آن امور حقیر و کوچک برآورده کردند و در نتیجه سخن الله در قرآن اشتباه بوده است که گفته است معبودان ما بطور مطلق فاقد هرگونه نفع و ضرری هستند!!! العیاذ بالله.

 

پس وقتی که حقیقت معنای عبادت را درک نکنی، به همین شکل دفاعت از توحید نیز ناقص خواهد بود و باعث گفتن چنین شطحیاتی می‌شود!

💡نکته: اگر منظور ابن تیمیه این باشد که الله متعال خودش اذن داده تا آن معبودان باطل در آن امور حقیر، نفع و ضرر برسانند و چنین قدرتی را به آنان تفویض کرده است، پس این که عذری بد تر از گناه می‌شود! چون چگونه الله متعال اجازه می‌دهد که معبودان باطل مستقل از او در امور حقیر نفع و ضرر برسانند؟

 

➖و اگر منظور ابن تیمیه این باشد که الله متعال معبودان باطل مشرکان را بصورت مستقل از خودش بر آن امور حقیر قادر نساخته است بلکه از باب سببیت آنها را قادر می‌سازد، و در نتیجه اگر در آن امور حقیر و کوچک، سببا از آنها چیزی بخواهد، الله آن اخذ اسباب را شرک قرار داده است!

▫️می‌گویم: پس باید درخواست همان امور حقیر و کوچک از زندگان و حاضران نیز شرک باشد چراکه زندگان و حاضران نیز موجودی غیر از الله هستند و مستقل از الله مالک نفع و ضرر نیستند بلکه فقط سبب هستند و حکماً شامل آیات فوق الذکر می‌شوند. پس در هردو حالت، زنده و مرده را سبب دانسته و آنچه درخواست کرده است نیز حقیر بوده است و فاعل و خالق آن نفع و ضرر را الله دانسته است، در نتیجه ملزم می‌شوید که هرگونه درخواست کوچک و حقیری که زندگان از یکدیگر می‌کنند را نیز شرک بدانید.

 

درک توحید و یکتا بودن الله، بسیار شیرین است و لذت توحید و یکتاپرستی را کسی می‌چشد که مفهوم توحید و عبادت را با عقل و فهمش درک کند و بداند که چرا الله یکتا است، اما کسی که مفهوم توحید و مفهوم عبادت را نامفهوم نامعقول بداند و بگوید عقل نمی‌داند که مثلا چرا فلان عمل، عبادت است و به این شکل عقل خودش را از درک توحید محروم کند و خودش را پشت تبعیت از نقل پنهان کند و بخاطر تعطیل کردن تعقل، نقل را نیز نتواند فهم کند، و نهایتاً در حد روخوانی، نقل را بفهمد، و به این شکل حکمت و علت توحید و عبادت را نفهمد، پس چنین کسی هرگز از توحید و یکتاپرستی لذتی نخواهد برد و هرگز به حقیقت توحید نخواهد رسید بلکه توحیدش ظاهری و توخالی و خوارجانه است.

 

و اگر هرکس ادعای توحید می‌کرد و مخالفش را به شرک متهم می‌کرد پس ادعایش درست می‌بود، پس باید ادعای خوارج زمان صحابه رضی الله عنهم نیز صحیح می‌بود چون هم به ظاهر قرآن «إن الحکم إلا لله» استناد می‌کردند و هم صحابه را متهم به ارتکاب شرک کردند و هم در عقیده‌شان بسیار تند و سفت و سخت بودند و یقین داشتند که فهمشان نیز از توحید صحیح است و فهم صحابه اشتباه!

 

#مجاهد_دین