نویسنده: مجاهد دین
و این ادعا که {مردگان نمی‌توانند برای زندگان دعای خیر بکنند و درخواست دعای
خیر از آنان به معنای درخواست چیزی است که جز الله بر آن قادر نیست و لذا شرک است}
چنین ادعایی از اساس باطل است برای اینکه:
اولاً: ثابت کردیم که مردگان می‌شنوند؛ اگرچه در
بعضی احیان باشد.
دوماً: سلام کردن به مردگان و جواب دادن سلام ما
توسط مردگان، دلالت بر این دارد که مردگان برای زندگان دعای خیر می‌کنند و دعا
نوعی از شفاعت است و سلام به معنای دعای سلامتی از هرگونه آفت می‌باشد و وقتی که
ما به میّت سلام می‌کنیم و میّت جواب سلام ما را می‌دهد یعنی میّت دارد برای ما
خداوند را به دعا می‌خواند و برای ما دعای سلامتی از هرگونه آفت و شر میکند. و
پیامبر صلی الله علیه وسلم به ما یاد داده است که وقتی به قبرستان رفتیم به مردگان
سلام بکنیم.
سلیمان بن بُرَیده
از پدرش بریده بن الحصیب الأسلمی رضی الله عنهما روایت کرده که گفت: «كَانَ رَسُولُ
اللَّهِ صلی الله علیه وسلم يُعَلِّمُهُمْ إذَا خَرَجُوا إلَى الْمَقَابِرِ أَنْ يَقُولُوا:
السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الدِّيَارِ مِنْ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ، وَإِنَّا
إنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ، نَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَكُمْ الْعَافِيَةَ».
ترجمه: «پیامبر صلی الله علیه وسلم آن‌ها را تعلیم
می‌داد، که چون به قبرستان روند، بگویند: سلام بر شما باد، اهل این منزل از مؤمنان
و مسلمانان و اگر خدا بخواهد به شما می‌پیوندیم از خداوند برای خودمان و شما عافیت
می‌طلبم».[1]
همچنین پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید که هرکس به من سلام بفرستد من نیز
جواب سلام او را می‌دهم و به او سلام می‌فرستم، چنانکه می‌فرماید: «مَا مِنْ
أَحَدٍ يُسَلِّمُ عَلَيَّ إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَلَيَّ رُوحِي حَتَّى أَرُدَّ عَلَيْهِ
السَّلَامَ».
ترجمه: «هیچ کس نیست که بر من سلام کند جز اینکه خداوند
روحم را به من بازمی‌گرداند تا جواب سلامش را بدهم».[2]
و در حدیث دیگر از ابوهریره رضی الله عنه آمده که گفت: «إذَا
مَرَّ الرَّجُلُ بِقَبْر أَخِيه يَعْرِفُهُ فَيُسَلِّمُ عَلَيْهِ رَدَّ عَلَيْهِ
السَّلَامُ وَعَرَفَهُ وَإِذَا مَرَّ بِقَبْرٍ لَا يَعْرِفُهُ فَسلم عَلَيْهِ رد
عَلَيْهِ السَّلَام».
ترجمه: «ابو هریره رضی الله عنه گفت: اگر مردی از نزد
قبر برادرش عبور کند و او را بشناسد و به او سلام بکند او هم جواب سلامش را می‌دهد
و او را می‌شناسد. و اگر از نزد قبری بگذرد که او را نشناسد و به او سلام کند او هم
به جوابش پاسخ می‌دهد».[3]
و عایشه رضی الله تعالی عنها می‌گوید: «قَالَ رَسُول الله مَا من
رجل يزور قبر أَخِيه وَيجْلس عِنْده إِلَّا استأنس بِهِ ورد عَلَيْهِ حَتَّى يقوم».
ترجمه: «رسول خدا فرمود هیچ کسی نیست که قبر برادرش را زیارت کند و نزدش بنشیند جز اینکه
آن مرده با او انس می‌گیرد و صحبتش را پاسخ می‌دهد تا اینکه زائر بلند میشود (و می‌رود)».[4]
و از ابن عباس رضی الله عنهما روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم
فرمود: «مَا مِنْ أَحَدٍ يَمُرُّ عَلَى قَبْرِ أَخِيهِ الْمُؤْمِن
وَفِي رِوَايَة : بِقَبْرِ الرَّجُلِ كَانَ يَعْرِفُهُ فِي الدُّنْيَا فَيُسَلِّمُ
عَلَيْهِ إلَّا عَرَفَهُ وَرَدَّ عَلَيْهِ».
ترجمه: «هیچ کسی نیست که بر قبر برادر مومنش عبور
کند و در روایتی، بر قبر مردی که در دنیا او را می‌شناخت، عبور کند، و بر او سلام
کند، إلا اینکه او را می‌شناسد و به او پاسخ می‌دهد».[5]
و «سلام» از نام‌های الله تعالی می‌باشد و معنای آن پاکی و رهایی از تمام نقص‌ها
و عیب‌ها می‌باشد. و مراد از سلام در عبارت (السلام علیکم و رحمة الله وبرکاته) در
واقع دعای حفظ و سلامتی و نجات برای شخص است.
پس وقتی ما به پیامبر صلی الله علیه وسلم یا هر شخص مومن دیگری در قبرش سلام می‌کنیم،
آن شخص نیز جواب سلام ما را می‌دهد. یعنی ما برای او دعای حفظ و سلامتی و رحمت و
برکت و عنایت و نجات می‌کنیم و او نیز به همان شکل برای ما دعای حفظ و سلامتی میکند.
و خداوند متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ
وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ
ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا٥٦﴾ [الأحزاب: 56]
«بی‌گمان الله و
فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند؛ ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! بر او درود فرستید،
و سلام بگویید، سلامی‌نیکو».
و انس رضی الله عنه روایت میکند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أَكْثِرُوا
الصَّلَاةَ عَلَيَّ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَلَيْلَةَ الْجُمُعَةِ؛ فَمَنْ صَلَّى
عَلَيَّ صَلَاةً صَلَّى الله عَلَيْهِ عَشْرًا».
ترجمه: «در روز و شب جمعه بر من زیاد صلوات بفرستید، و هرکس بر من صلوات بفرستد،
خداوند ۱۰ بار بر او صلوات می‌فرستد».[6]
و در صحیح بخاری آمده است: «{إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ
يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ} قَالَ أَبُو الْعَالِيَةِ صَلاَةُ اللهِ ثَنَاؤُهُ
عَلَيْهِ عِنْدَ الْمَلاَئِكَةِ وَصَلاَةُ الْمَلاَئِكَةِ الدُّعَاءُ. قَالَ ابْنُ
عَبَّاسٍ {يُصَلُّونَ} يُبَرِّكُونَ».
ترجمه: «ابو العالیه می‌گوید: صلاة خداوند، ثنایش
بر محمد در نزد ملائکه است. و صلاة ملائکه، دعایشان (برای محمد) است. و ابن عباس می‌گوید:
یصلون یعنی بر او برکت می‌فرستند».[7]
و اوس بن ابی اوس رضی الله عنه از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت میکند که
فرمود: «إنَّ مِنْ أفضلِ أيَّامِكم يومَ الجمعَةِ فيه خُلِقَ آدمُ وفيه
قُبِضَ وفيه النفخةُ وفيه الصعْقَةُ فأكْثِروا علَيَّ منَ الصلاةِ فيهِ فإنَّ
صلاتَكم معروضةٌ علَيَّ قال قالوا يا رسولَ اللهِ وكيفَ تُعْرَضُ صلاتُنَا
عَلَيْكَ وقدْ أَرَمْتَ يَقُولون بَلِيتَ فقال إنَّ الله عز وجل حرَّمَ علَى
الأرضِ أجسادَ الأنبياءِ».
ترجمه: «بهترین روزهاى شما روز جمعه است، در آن روز
خداوند آدم علیه السلام را آفرید، و در روز جمعه فوت کرد، و در روز جمعه فرشته در
بوق (شیپور) می‌دمد، و در این روز صعقه، (یعنى: مردن تمامی انسان‌ها) خواهد بود،
پس در این روز بر من درود و صلواتى بسیار بفرستید، چون درود و صلوات شما بر من
عرضه خواهد شد. گفتند: چگونه صلوات ما بر شما عرضه میشود در حالی که بدن شما از می‌پوسد،
و می‌گویند به خاک تبدیل شدی. پیامبر فرمود: خداوند بر زمين حرام کرده است که
اجساد انبياء را از بين ببرد».[8]
و بنا بر حکم خداوند که می‌فرماید: ﴿وَإِذَا
حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ
كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَسِيبًا٨٦﴾ [النساء: 86]
«و چون شما را تحیت
(و سلام) گویند، پس پاسخی بهتر و یا همانند آن بدهید، الله بر همه چیز حساب‌رس است».
وقتی که ما به پیامبر صلی الله علیه وسلم سلام و صلاة می‌فرستیم، پیامبر نیز به ما سلام و صلاة می‌فرستد
و خداوند نیز بر ما صلاة و سلام می‌فرستد. سلام و صلاة خداوند، اعطای سلامتی و
رحمت به بنده‌اش است. و سلام و صلاة پیامبر، درخواست اعطای سلامتی و رحمت از
خداوند برای بنده‌اش است. پس ثابت میشود که پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از
وفاتش برای ما دعای سلامتی میکند.
اکنون: اگر شخص مسلمانی به این قصد به پیامبر صلی
الله علیه وسلم سلام بکند و هدفش از سلام کردن به پیامبر این باشد که پیامبر صلی
الله علیه وسلم برایش طلب سلامتی کند، آیا با توجه به این قصد و هدف و طلبش، از
پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از وفاتش چیزی طلب کرده که جز الله بر آن قادر نیست
و دچار شرک شده است؟!
پناه می‌بریم به خداوند از شر غلات و خوارج و سفهاء الأحلام و حدثاء الأسنانی
که قرآن می‌خوانند امّا از حنجره‌هایشان پایین‌تر نمی‌رود و سراغ آیاتی که دربارۀ
مشرکان نازل شده است می‌روند و آنان را برای مسلمانان به کار می‌برند.
[1]- صحیح مسلم (975)، ج
2 ص 671، سنن ابن ماجه (1547)، مسند احمد (22985).
[2]- مسند احمد (10815)، و
ابو داود (2041). و نووی در الأذكار (154) و ابن تیمیه در اقتضاء الصراط المستقيم
(2/173) آن را صحیح دانسته‌اند.
[3]- ابن ابی دنیا آن را روایت
کرده و صحیح دانسته است و ابن تیمیه و ابن قیم و شوکانی و غیر آنان، این حدیث را صحیح
دانسته‌اند.
[4]- ابن ابی الدنیا در
کتاب «القبور» باب «معرفَة الْمَوْتَى بزيارة الْأَحْيَاء». نگا: سیر اعلام
النبلاء ج 13 ص 406 – هدیة العارفین ج 1 ص 442 - شرح الصدور، ص 273.
[5]- نيل الأوطار ج 3، ص
305.
[6]- بيهقی (5994)، آلبانی
در السلسلة الصحيحة (1407) می‌گوید حسن است و شواهدی برای آن وجود دارد.
[7]- صحیح بخاری، ج 6 ص151.
[8]- ابو داود (1047)،
ابن خزیمه در تفسیرش، ج 6 ص 463 می‌گوید صحیح است. حاکم در مستدرکش، ج 5 ص 776 می‌گوید
طبق شرط شیخین صحیح است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر